دنیای ارزهای دیجیتال دارای جایگاه ویژهای در بین سرمایه گذاران بزرگ و مطرح دنیا دارد. حتی مردم عادی نیز توانستند با سرمایه گذاری در این بازار، از بروز ضررهای شدیدی که به علت بی ارزش شدن پول رخ میداد، جلوگیری کنند. امروزه به علت پیشرفتهای زیادی که در حوزه ارزهای دیجیتال رخ داده است، اغلب مردم ترجیح میدهند به جای سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال مثل بیتکوین و اتریوم، از آثار دیجیتالی دیگری مثل NFT استفاده کنند. توکن NFT جزء مهمی از صنعت ارزهای دیجیتال است که قدمت زیادی دارد. این داراییهای رمزنگاری شده در سال 2021 دچار تحول عظیم و شگفت انگیزی شد. با ما همراه باشید تا در ابتدا به مفهوم توکن NFT و کاربرد آن بپردازیم. توکنها همان ارزهای دیجیتالی هستند که فاقد بلاکچین اختصاصی هستند و بر بستر بلاکچین ارزهای دیگر ایجاد میشوند. تتر، بت، یرن فایننس، چین لینک و آوی از توکنهای معروفی هستند که بلاکچینهای مستقلی برای خود ندارند. خیلیها فکر میکنند توکن و کوین عین هم هستند اما چنین نیست. تفاوت آنها در داشتن بلاکچین مستقل و اختصاصی است. برای مثال بیتکوین، اتریوم، ایپل و کاردانو از کوینهای معروف و شناخته شدهای هستند که هرکدام بلاکچین مخصوص به خود را دارند. درواقع میتوان گفت توکن زیرمجموعهای از کوینها است.
توکن NFT
برای اینکه مفهوم توکن NFT برایتان قابل هضمتر باشد، دو نوع دارایی دیجیتال موجود در بازار را ارزیابی میکنیم. داراییهای تعویض پذیر و یا همان داراییهای همتا قابلیت تبدیل شدن به هم را دارند. شایان ذکر است که ارزش همهی آنها برابر و یکسان است. بهترین مثال برای این نوع دارایی، اسکناس است. واضح است که بین اسکناسهای ده دلاری هیچ تفاوتی وجود ندارد و اگر فردی معادل ارزش پول خرد، به شما اسکناس درشتتری بدهد، اعتراض نخواهید کرد چون محتمل ضرری نشدهاید. اما داراییهای تعویض ناپذیر یا داراییهای بی همتا این ویژگی را ندارند. برای مثال اگر صاحب یک اتوگالری باشید و فردی از شما قیمت ماشین را بپرسد، اولین سوالی که در ذهنتان ایجاد میشود این است که منظور آن فرد کدام ماشین است؟ چون باتوجه به اینکه هر ماشین بی همتا و منحصربهفرد است، قیمت آنها نیز متفاوت خواهد بود. یا مثلا فرض کنید شما ساعت خود را به دوست خود هدیه دادهاید و از او میخواهید که سال بعد همین موقع آن را به شما برگرداند. طبیعتا شما سال بعد منتظر گرفتن همان ساعت خود هستید و حتی اگر دوستتان یک ساعت جدید در همان برند هم برای شما بخرد، آن را قبول نخواهید کرد. دلیل اینکار این است که کالای شما خاص و متمایز است و ارزش آن با کالای دیگری برابری نمیکند. همین مفهوم منحصربه فرد بودن را در ارزهای دیجیتال نیز پیاده میکنیم. به این صورت که بیتکوین، اتریوم، بایننسکوین، XRP، کاردانو و همهی ارزهای fungible جزء داراییهای قابل تبدیل و همتا هستند و ارزش یک بیتکوین با ارزش یک بیتکوین دیگر برابر است. توکنهای غیرمثلب نسبت به توکنهای مثلی، کاربرد بیشتری دارند به همین دلیل ارزش آنها نیز در بازار جهانی بیشتر است و بین مردم از محبوبیت بالاتری برخوردارند.
NFT مخفف Non-Fungible Token است که با نامهایی مثل توکن غیرقابل تعویض، توکن غیرمثلی، توکن بیهمتا، توکن یکتا و توکن غیرقابل معاوضه نیز شناخته میشود. درواقع میتوان گفت منحصربهفرد بودن یک چیز را میتوان به کمک تکنولوژی لاکچین، با توکن NFT اثبات کرد. تاریخچه منشا توکنهای NFT به ماه مارس 2012 برمیگردد. مطرح شدن پروتکل Colored Coins در شبکه بیتکوین باعث شد داراییهای مختلفی از جمله سهام، اوراق قرضه، کالا و … عرضه شود. سال بعد عرضه شدن این داراییها بر روی پلتفرم Counterparty انجام شد. یکی از اصلیترین و مهمترین ویژگیهای آن، قابلیت تبادل داراییها بود.
NFT ها به عنوان یک رمزارز بر پایه یک شبکه بلاکچین است. باید گفت که در چند سال اخیر، NFT ها در بازار ارزهای دیجیتال محبوبیت بیشتری پیدا کردهاند. به عنوان نمونه انجینکوین که یکی از توکنهای NFT به شمار میرود، با رشد 800 درصدی مواجه شده است. امروزه توکن NFT میزبانهای زیادی دارد اما میتوان گفت یکی از میزبانهای معروف این حوزه که پروژههای فعال بسیاری را پشتیبانی میکند، شبکه بلاکچین اتریوم است. این موضوع را فراموش نکنید که بلاکچین ایجاد کنندهی یک NFT به طور مستقیم به ارزش خود NFT هم ارتباط دارد. درنتیجه NFT هایی که در بلاکچین اتریوم ساخته میشوند نسبت به NFT های ایجاد شده توسط سایر بلاکچینها، از امنیت بیشتری برخوردار خواهند بود. استاندارد توکن NFT بر روی شبکه اتریوم، ERC-721 است. این استاندارد برای این ایجاد شده است که از منحصربهفرد توکن غیرمثلی NFT اطمینان حاصل شود. درحال حاضر کاربرد NFT بسیار گسترهتر است و تقریبا برای دیجیتالی کردن همه چیز مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال از کاربردهای محبوب NFT میتوان به آثار هنری دیجیتال (Rarible، OpenSea)، موسیقی دیجیتال (InfiNFT، Audius)، املاک مجازی (Decentraland، Sandbox)، بازیهای رایانهای (Sorare، Gods Unchained)، کالاهای لوکس دیجیتالی شده، آیتمهای پوشیدنی واقعیت مجازی (VR) و … اشاره کرد.
همانطور که گفته شد هر توکن NFT کارایی مخصوص به خود را دارد و قراردادهای هوشمندی که در آن انجام میگیرد، دارای یکسری قواعد و اصول ویژهای است. منحصربهفرد بودن هر توکن باعث میشود برای مثال شما قادر به استفاده کردن از یک توکن در بازیهای مختلف نباشید. یعنی شما فقط میتوانید در یک گیم مشخص شده از توکنهای خود استفاده کنید. البته این موضوع را فراموش نکنید که انتقال توکنهای غیرمثلی به سایر بازیهای بلاکچینی این امکان را به شما میدهد که از بازیهای دیگر هم لذت ببرید. یکی دیگر از ویژگیهای بسیار مهمی که NFT دارد این است که غیرمتمرکز است یعنی شما میتوانید به راحتی داراییهای خود را منتقل کنید بدون اینکه به تاییدیه یک موسسه و یا سازمان حقوقی ثالث نیاز داشته باشید. GIF، Jpegs، توییت و فیلم از گونههای محبوب NFTها هستند. معمولا اکثر مردم تمایل دارند مجموعهای از اشیاءکمیاب و با ارزش منحصر به فرد خود را در یک فضای آنلاین داشته باشند تا بتوانند کالای خود را در فضای دیجیتال به نمایش بگذارند. به همین جهت داراییهای دیجیتالی را به NFT تبدیل میکنند تا در بستر بلاکچین به طور ایمن ثبت شوند.
نحوه ساخت و فروش توکنهای NFT
پلتفرمهایی مثل OpenSea، InfiNFT، Cargo و Mintbase که در بستر اتریوم وجود دارند، به کاربران این امکان را میدهند که به راحتی و بدون احتیاج داشتن به مجوز خاصی، NFT ها را بسازند. همچنین در این روش هیچ تفاوتی در اینکه چه داراییهایی دارید هم وجود ندارد. تنها کاری که شما انجام میدهید، این است بعد از متصل شدن به کیف پول اتریوم خود، یک فایلی را که آمادهی توکن کردن است را در پلتفرم موردنظرتان آپلود میکنید. درنهایت، NFT شما تولید خواهد شد که میتوانید به راحتی آن را در بازار بفروشید. در این پروژه ساخت، شما میتوانید مستقل بودن یا نبودن NFT، درصد حق امتیاز دارایی و محتوای قابل دسترسی NFT را مشخص کنید. توجه داشته باشید که برای پرداخت هزینه تراکنشهای تایید و صدور توکن غیرقابل تعویض به مقداری اتر نیاز دارید. شما میتوانید برای مواجه نشدن با هزینههای زیاد ساخت NFTف چند راهکار را امتحان کنید. برای مثال شما میتوانید با افزایش قیمت NFT های خود، کارمزد بالای گس اتریوم را جبران کنید. یا میتوانید از شبکههای ارزانتری مثل BSC، سولانا، وکس، پلیگان و … اقدام به فروش آثار خود کنید.
فروختن NFT ها نیز مثل ساختن آنها بسیار آسان است. به این صورت که شما میتوانید به راحتی با قرار دادن NFT های خود در پلتفرمهایی از جمله OpenSea و یا Rarible، آنها را بفروشید. مراحل فروش NFT در این پلتفرمها چنین است که اول باید کیف پول دیجیتال خود را به پلتفرم موردنظرتان متصل کنید. سپس با کلیک بر روی گزینه Sell و امضا کردن تراکنش موردنظر، فرآیند فروش NFT هایتان کامل میشود. حجم معاملات و تراکنشها، اعتبار و کمیاب بودن از نکات مهم و کلیدی هستند که باید هنگام فروش، به آنها دقت کنید.
شما میتوانید کف قیمت پروژههای NFT خود را در پلتفرمهایی مثل OpenSea تعیین کنید. باید توجه کنید داشته که ارزش NFT هایی که از طرف افراد هنرمند و معروف ایجاد شدهاند بسیار بالاتر از NFT های ایجاد شده توسط افراد معمولی و کمتر شناخته شده است. کاربران میتوانند از صحت کالای خریداری شده خود مطمئن شوند و نگران هزینهای که بابت آن پرداخت میکنند، نباشند. چون هر توکن منحصربهفرد است و فقط یک عدد از هرکدام وجود دارد. این ویژگی مانع کپی شدن و کلاهبرداری در آن میشود. همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که استفاده از تکنولوژی بلاکچین در NFT باعث شده است که فقط دارنده و مالک سرمایه بتواند اجازه تایید مراحل انتقال و خرید و فروش دارایی را بدهد.
کاربرد NFT ها
توکنهای غیرمثلی NFT که امروزه بیشتر برای تجارت آثار هنری و یا کاراکترهای بازیهای کامپیوتری استفاده میشوند، کاربردهای دیگری هم دارند. با ما همراه باشید تا به طور کامل به توضیح کاربردهای آن بپردازیم.
اطمینان از اصالت محصول
همانطور که میدانید یکی از معضلات جدی عصر حاضر، تولید محصولات غذایی و دارویی تقلبی است. NFT ها میتوانند محصولات مختلف را ردیابی کرده و اصالت آنها را بررسی کنند. برای مثال اسکن کردن کد QR یک محصول میتواند اطلاعات زیادی در رابطه با مراحل تولید و مسیر ارسال آن به ما بدهد. NFT نیز به همین طریق به ما کمک میکند تا از اصلی بودن یا تقلبی بودن محصولی که خریداری کردهایم، اطمینان حاصل کنیم.
سوابق پزشکی
ذخیره کردن سوابق پزشکی افراد بدون اینکه تغییری در اطلاعات شخصی بیمار ایجاد شود، یکی از کاربردهای بسیار مفید دفتر کل NFT است. علاوه بر آن متخصصان مراقبتهای بهداشتی میتوانند از برنامههای مختلف NFT که به طور ویژه مخصوص این افراد طراحی شدهاند، استفاده کنند.
کاربردهای NFT در هنر
بسیاری از مشکلات مربوط به کمیاب بودن آثار دیجیتال توسط توکنهای غیرمثلی NFT حل شده است. به طوریکه از این طریق میتوان به اصل بود یک اثر پی برد. برای مثال همه میتوانند هنر کریپتویی را که در بستر بلاکچین اتریوم وجود دارد را مشاهده کرده و تصاویر مربوط به کاراکترهای CryptoPunk را ذخیره کنند اما هرکسی نمیتواند ادعای مالکیت آنها را کند.
تهیه بلیت
جایگزینی کارتهای ترید NFT به جای خریدن بلیت یکی دیگر از کاراییهای مفید NFT است که در آینده بسیار پرکاربرد خواهد بود و تمام شرکتهای بزرگ به آن روی خواهند آورد. برای مثال میتوان به جای تهیه کارتهای پارکینگ، از کارتهای NFT استفاده کرد. در این صورت امکان اعتبارسنجی در صورت ورود به مناطق ممنوعه نیز وجود دارد.
دلایل محبوبیت کارت ترید NFT
امروزه داراییهای قابل ذخیره مثل کارتهای ترید NFT که به عنوان کارتهای دیجیتالی شناخه میشوند، پیشرفت زیادی کردهاند. در ابتدا بهتر است که بدانیم کارتهای ترید NFT چه هستند. این کارتها درواقع حالت مجازی کارتهای ترید فیزیکی هستند با این تفاوت که فعالیت کارت ترید NFT در بستر بلاکچین انجام میگیرد. قیمت انواع کارتهای ترید NFT همانند سایر کارتهای ترید واقعی بر اساس کمیاب بودن، اثبات اجتماعی، تاریخچه مالکیت، قابلیت همکاری، کابرد و گواهیشان تعیین میشود. میتوان گفت از بین این موارد گفته شده، کمیاب بودن و عرضه محدود کارت ترید NFT مهمترین و اصلیترین عامل تعیین کنندهی قیمت و ارزش آن است. همانطور که در ارزهای دیجیتال، محدود بودن عرضه یک نکته مثبت در بالا رفتن ارزش آن ارز است، در NFT نیز همین تاثیر بروز میکند. از طرف دیگر بعضی از کارتهای ترید NFT میتوانند به عنوان آواتار یا زمینهای مجازی در بازیها به کار روند. یا مثلا نشان دهندهی بد بودن یا خوب بودن کاراکترهای یک بازی یکی دیگر از کاربردهای کارت ترید NFT است. هرچقدر میزان نقدینگی NFT بیشتر باشد، ارزش آن نیز بیشتر خواهد بود و دیگر نیاز نیست نگران مشکلات مربوط به نگهداری NFT باشید. یعنی معامله گران در اغلب موارد بر روی NFT هایی سرمایه گذاری میکنند که حجم معاملاتی بالایی دارند. میتوان گفت یکی از داراییهای با ارزش کلکسیونرها، این کارتهای ترید NFT هستند. در ادامه به این موضوع اشاره خواهیم کرد که چرا کارت ترید NFT درمیان سرمایه گذاران جایگاه ویژهای دارد.
میدانید که احراز هویت کارت ترید فیزیکی بسیار پیچیده و زمان بر است و بسیاری از کاربران هنگام خریداری این کارتها، به مشکل برخورد میکنند. اما احراز هویت کارتهای ترید NFT که روزبهروز درحال پیشرفت و توسعه هستند، بسیار آسانتر است. چرا که این فرآیند بر بستر بلاکچین انجام میشود. اعتبارسنجی اصالت هر بخش از کارتهای ترید NFT برخلاف کارتهای ترید فیزیکی که به زمان زیادی نیاز دارد، به راحتی و در کمترین زمان صورت میگیرد.
معمولا نداشتن مکان مناسب برای خرید و فروش یکی از دلایلی است که باعث شده خریداران، دسترسی کمتری به کارتهای ترید فیزیکی داشته باشند و درنتیجه هنرمندان با تعداد کمتری خریدار مواجه شوند. قرار گرفتن کارت ترید NFT در پلتفرمهای معاملاتی این امکان را به هنرمندان میدهد که بتوانند بیشتر به فروش کارتهای خود بپردازند. به این صورت که آنها به راحتی میتوانند پلتفرم معاملاتی مدنظرشان را انتخاب کرده و کارتهای ترید و بخشهای ویژه در آنها را لیست کنند. درنتیجه خریداران با گزینههای متنوعی در خصوص خرید کارتها مواجه میشوند و درصد خرید کردن نیز افزایش میابد.
از معایب کارتهای ترید واقعی این است که متحمل آسیبهای فیزیکی زیادی از جمله خیس شدن، چروکیده شدن، خراشیدگی و پاره شدن میشوند. میدانید که در صورت وقوع چنین مواردی، از ارزش کارت ترید کم میشود. اما دیگر لازم نیست نگران مشکلات مربوط به از دست رفتن ارزش و یا آسیبهای دیگری که در کارتهای ترید فیزیکی به وجود میآید، باشید. چرا که کارت ترید NFT که یک محصول دیجیتالی است، این مشکلات را به طور کامل برطرف میکند. همانطور که گفته شد این کارتها بر بستر بلاکچین ثبت شدهاند درنتیجه جای هیچگونه نگرانی برای از دست رفتن ارزش کارتها وجود ندارد.
بیت کوین به عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال در تعیین قیمت سایر ارزها نیز تاثیر بسیار زیادی دارد. نوسانات ایجاد شده در قیمت این رمز ارز یکی از دلایل موثر در تغییر ارزش توکن NFT است که در بستر شبکه اتریوم فعالیت میکند.
درست است که هنوز زمان زیادی از ایجاد اولین NFT نگذشته است اما معمولا یکی از نقطههای مثبت موثر در بالا رفتن ارزش یک NFT، قدیمی بودن آن است. به طوریکه هرچقدر قدمت یک NFT بیشتر باشد، ارزش و محبوبیت آن نیز بیشتر خواهد بود.
از آیتمهای مهم دیگری که در تعیین ارزش NFT تاثیر دارد ، خالق و ایجاد کنندهی آن است. واضح است که ارزش توکن NFT ایجاد شده توسط فرد بسیار معروفی که در میان مردم از محبوبیت بالایی برخوردار است، بسیار بیشتر از ارزش توکن ایجاد شده توسط فردی است که کمتر موردپسند جامعه است و در رسانههای اجتماعی دنبال کنندههای کمتری دارد. این افراد هرچقدر هم تلاش کنند که توکنهای با کیفیتی بسازند، باز هم از ارزش کمتری برخوردار خواهند بود. اما در مقابل، اگر یک فرد بسیار معروف مثل ایلان ماسک کوچکترین و بیارزشترین چیز مثل صدای خنده خود را ضبط کرده و در قالب یک توکن منتشر کند، ارزش آن قطعا بالاتر از 100 هزار دلار خواهد بود.
همچنین باید به این نکته اشاره کرد که سرعت انجام مراحل تایید تراکنشها در کارت ترید NFT بسیار بالاتر از کارتهای ترید واقعی است. چرا که این کارتها در سیستم بلاکچین ثبت شدهاند. همین مسئلهی امنیت بلاکچین یکی از دلایل محبوبیت و با ارزش بودن توکن NFT است. چرا که داراییهای دیجیتال شما به صورت تغییرناپذیر در زیرساخت بلاکچین حفظ میشوند.
از ویژگیهای منحصربهفردی که در کارت ترید NFT وجود دارد، عدم تغییرپذیری و تایید حق مالکیت است. یعنی این کارتها تا زمانی که در بستر بلاکچین وجود داشته باشند، ارزش دارند و نیاز نیست در مورد صحت و مالکیت آن نگران باشید.
کارت ترید NFT و درواقع توکن غیرمثلی NFT مزایا و ویژگیهای بسیار زیادی دارد اما این نکته را فراموش نکنید که کارتهای ترید NFT مانند هر محصول دیجیتالی دیگری که روز به روز درحال پیشرفت و توسعه است هم ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرد. درنتیجه توصیه ما به سرمایه گذاران این حوزه این است که به تمام پروژههایی که در آنها از NFT استفاده میشود، وارد نشوند.